«Ο Επισκέπτης» έχει ανέβει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και υπερατλαντικά. Μεταξύ της λίστας εμφανίζονται η Γαλλία, η Ιταλία , η Γερμανία , ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Μετά δε την πολύ μεγάλη επιτυχία που σημείωσε η παράσταση στην Αθήνα, ήρθε στη Θεσσαλονίκη, στο «Ράδιο Σίτυ».
Πρόκειται για έργο δυνατό, με διαλόγους αιχμηρούς και θέτει ερωτήματα, που απασχολούν και θα απασχολούν την ανθρώπινη ύπαρξη. Έτσι, βρήκε μεγάλη απήχηση σε ένα ευρύ κοινό, ενώ οι εξαιρετικές ερμηνείες του Μάνου Βακούση στον ρόλο του Επισκέπτη, του Φώτη Θωμαΐδη στον ρόλο του Φρόιντ, της Μαρίας Παπαλάμπρου ως Άννα Φρόιντ και του Δημήτρη Παπαδάτου ως Αξιωματικού, κέρδισαν κοινό και κριτικούς.
Το έργο και η παράσταση
Βιέννη, 1938.
Οι Ναζί έχουν εισβάλει στην Αυστρία και καταδιώκουν τους Εβραίους. Ο Σίγκμουντ Φρόιντ εξακολουθεί να πιστεύει στο μέλλον και αρνείται να φύγει. Αλλά αυτό το απόγευμα του Απριλίου, η Γκεστάπο συλλαμβάνει την κόρη του Άννα και την παίρνει για ανάκριση. Ο Φρόιντ παραμένει μόνος και απελπισμένος, όταν ξαφνικά, ένας άγνωστος μπαίνει από το παράθυρο. Ποιος είναι; Ένας τρελός; Ένας μάγος; Είναι όλο αυτό απλώς ένα όνειρο; Είναι μια ενσάρκωση της αντίληψής μας για το υποσυνείδητο του Φρόιντ; Ή είναι πράγματι, όπως ισχυρίζεται, ο Θεός αυτοπροσώπως;
Μυθοπλασία και αληθινά γεγονότα από τη ζωή του Φρόιντ, του πατέρα της ψυχανάλυσης, υπαρξιακά ζητήματα, ιδέες και αναζητήσεις συνθέτουν τον κεντρικό κορμό του έργου, το οποίο αναζητά τα μυστήρια της ανθρώπινης φύσης, αλλά και τα μεγάλα ιδεολογικά και μεταφυσικά ερωτήματα της ύπαρξης.
Ο Σωτήρης Τσαφούλιας σημειώνει για το έργο:
«Όταν το διάβασα, μου ήρθε στο μυαλό μια φράση του Ευριπίδη: «Τι είναι Θεός; Τι μη Θεός; Και τι το ανάμεσα τους;»
Η συζήτηση μεταξύ του άθεου Φρόιντ και του Επισκέπτη στην καρδιά αυτού του αλληγορικού κειμένου, μοιάζει με την περίληψη μιας συζήτησης επί ενός θέματος, που πάντα θα απασχολεί και θα διχάζει τους ανθρώπους, όχι μόνο μεταξύ τους, άλλα τον κάθε ένα από εμάς, εσωτερικά.
Επισκέπτης: Θα υπάρξουν πολλές άλλες πληγές, αλλά η ρίζα όλων αυτών είναι ο ιός της αλαζονείας κι αυτό είναι που σε εμποδίζει να πιστέψεις σε μένα! Ποτέ η ανθρώπινη αλαζονεία δεν πήγε τόσο μακριά. Προηγουμένως, δυσπιστούσε μόνο τον Θεό, αλλά σήμερα πήρε την πραγματική του θέση.
Δε χορταίνεις με το λίγο. Υπογράμμισες τα πάντα, δήλωσες ότι το σύμπαν δεν είναι παρά προϊόν τύχης, μια σταθερή σύνδεση μορίων! Και αφού δεν έχετε πια Θεό, έχετε γίνει κύριοι του κόσμου. Άρχοντες αυτής της χώρας!…
Αυτή η ανθρώπινη παθογένεια δεν είχε το μέγεθος που απέκτησε αυτόν τον αιώνα. Πρόσεξε, τα διατάγματα της φύσης θα μολύνουν τη γη και θα σκεπάσουν τον ουρανό με μαύρα σύννεφα. Οι λάτρεις της ύλης θα σοκάρουν τον κόσμο! Οι πολιτικοί ηγέτες θα δημιουργήσουν ολοκληρωτισμό! Οι δυνάμει γονείς θα επιλέγουν τα παιδιά τους από έναν τυπωμένο κατάλογο. Οι δάσκαλοι της ηθικής θα αποφασίσουν ότι οι νόμοι επινοούνται από τους ανθρώπους και αφού όλα θα έχουν ένα τίμημα, τίποτα δεν θα έχει γενναιοδωρία! Τότε το χρήμα θα γίνει ο μόνος αληθινός θεός, στον οποίο θα χτίζονται ναοί και, σε αυτή την αθεΐα, όλος ο κόσμος θα χάσει την ικανότητα να σκέφτεται λογικά.
– Φρόιντ : Φτάνει, μην ξεφεύγεις απ’ το θέμα. Γιατί ήρθες σε μένα; – Επισκέπτης: Όχι για να σε φέρω κοντά μου. – Φρόιντ: Για ποιο λόγο τότε; – Επισκέπτης : Ήρθα εδώ από πλήξη – Φρόιντ: Πλάκα μου κάνεις… – Επισκέπτης : Προσοχή στις επιφανειακές εξηγήσεις. Μας λένε συχνά την αλήθεια. Όχι, δεν ήρθα από πλήξη, αλλά από μίσος. Είμαι θυμωμένος μαζί σου. – Φρόιντ: Γιατί; – Επισκέπτης: Επειδή είσαι άνθρωπος, επειδή είσαι ανόητος, επειδή είσαι περιορισμένος και αδύναμος! Νομίζεις ότι το να είσαι θεός είναι ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Τα έχω όλα. Είμαι τα πάντα, τα ξέρω όλα. Τι υπάρχει σ’ αυτόν τον κόσμο που λαχταρώ και δεν μπορώ να εκπληρώσω; Τίποτα, παρά ένα πράγμα… το τέλος! Επειδή δεν έχω τέλος… δεν υπάρχει ούτε θάνατος ούτε τίποτα μέσα μου… Δεν μπορώ να πιστέψω σε τίποτα εκτός από τον εαυτό μου, ξέρεις τι σημαίνει να είσαι Θεός; Αυτή είναι η μόνη φυλακή σε αυτόν τον κόσμο, από την οποία δεν μπορείς να ξεφύγεις.
-Άννα: Πατέρα, όταν κοιμόμαστε οι άνθρωποι, πού πάμε; Πατέρα, φαντάσου αν ξαφνικά ανοίγαμε τα μάτια μας και συνειδητοποιούσαμε ότι η Βιέννη, αυτό το δωμάτιο, το γραφείο σου, οι τοίχοι… ακόμα και αυτοί… ήταν όλα απλά ένα όνειρο, τότε πού ζούσαμε πραγματικά; – Φρόιντ: Δεν μεγάλωσες καθόλου, μικρή μου, είσαι ακόμα παιδί. Και τα παιδιά είναι φιλόσοφοι από μόνα τους, γιατί κάνουν συνεχώς ερωτήσεις. – Άννα: Μεγάλοι; – Φρόιντ: Οι μεγάλοι είναι οικειοθελώς ηλίθιοι, επειδή απαντούν σ’ αυτές τις ερωτήσεις.
Το σκηνοθετικό αποτέλεσμα του Σωτήρη Τσαφούλια, είναι ένας διάλογος μεταξύ του Φρόυντ και του «Επισκέπτη – Θεού», που αποκαλύπτει όχι μόνο μια εξήγηση των βασικών αρχών των ψυχαναλυτικών πεποιθήσεων, αλλά και την ιδιοφυΐα του Σίγκμουντ Φρόιντ στη γραφή, στη σκέψη και στην πάλη με τις ιδέες της ψυχής, του Θεού, των ονείρων, της τέχνης και του ανθρώπινου μυαλού.
Ο θεατής, όπως ο Φρόιντ, θα πρέπει να αποφασίσει κατά τη διάρκεια αυτής της αλλοπρόσαλλης βραδιάς, ποιος είναι, πραγματικά, αυτός ο Επισκέπτης.
Μια ενδιαφέρουσα σκηνή της παράστασης, θεωρώ ότι είναι ο χαρακτηρισμός του «Θεού» ως αδιάφορου Δανδή. Τις μεγάλες ανησυχίες για τον Φρόιντ δεν τις εξετάζει ο παντογνώστης «Επισκέπτης», ο οποίος ήδη γνωρίζει ότι ο Φρόιντ και η Άννα θα δραπετεύσουν στο Λονδίνο, όπου ο Φρόιντ θα γράψει το «Ο Μωυσής και ο Μονοθεϊσμός».
Το πιο διασκεδαστικό, όμως, τμήμα του έργου είναι όταν ο Φρόιντ, υποθέτοντας ότι ο Επισκέπτης απαιτεί μια ιδιωτική συνεδρία, προσπαθεί να τον ψυχαναλύσει, χωρίς επιτυχία.
Θαρρώ, ότι το έργο θα ήταν πιο συναρπαστικό εάν ο Σμιτ κρατούσε αμφίβολη την ταυτότητα του «Επισκέπτη». Βλέπουμε στην παράσταση το πώς ο συγγραφέας προσπαθεί να περάσει ότι ο ήρωάς του μπορεί να είναι δραπέτης από ένα ψυχιατρικό ίδρυμα ή αποκύημα της φαντασίας του Φρόιντ, αλλά δεν μας επιτρέπει να διατηρήσουμε αυτές τις αμφιβολίες αρκετά, για να δημιουργήσουμε οποιαδήποτε ασάφεια.
Το κομψό κοστούμι του «Επισκέπτη» από την Πολυτίμη Μαχαίρα (η οποία υπογράφει και τα λειτουργικά σκηνικά), δεν υποδηλώνει σχεδόν καθόλου ένα φρενοκομείο και ο σκηνοθέτης υπογραμμίζει τις υπερφυσικές του δυνάμεις.
Η συζήτηση μεταξύ του άθεου Φρόυντ και του «Επισκέπτη» στην καρδιά του έργου, μοιάζει περισσότερο με μια περίληψη συζήτησης σε εγχειρίδιο του θέματος. Ο Φρόιντ παίρνει την υπαρξιακή άποψη των Μαρξ, Νίτσε, Καμύ και Σαρτρ ότι η έννοια του Θεού εμποδίζει τον άνθρωπο να επιτύχει αυτογνωσία και αξιοπρέπεια, ενώ ο «Επισκέπτης» επαναλαμβάνει το στοίχημα του Πασκάλ ότι το να πιστεύει κανείς στον Θεό και να κάνει λάθος, είναι καλύτερο από το να μην πιστεύει και να κάνει λάθος. Εξάλλου, ο «Επισκέπτης» αισθάνεται ότι ο Φρόιντ θέλει πραγματικά να πιστέψει, αν και η έμφαση που δίνει στη λογική τον εμποδίζει. Η πίστη στον Θεό, ακολουθώντας τον Δανό φιλόσοφο Κίρκεγκωρ, δεν έχει καμία σχέση με τη λογική.
Υποτίθεται ότι αυτή η συζήτηση δίνει ελπίδα στον Φρόιντ και τον οδηγεί στην απόφαση να φύγει από τη Βιέννη, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο το γιατί. Δεδομένου του θέματος, οι πιο σχετικές ερωτήσεις : «Γιατί υπάρχει το κακό;» «Πού είναι η δικαιοσύνη;» «Γιατί ο Θεός δημιούργησε έναν τέτοιο κόσμο;» βρίσκουν απάντηση στον ισχυρισμό του «Επισκέπτη»: «ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο από αγάπη».
Επίσης, η παρουσία των Ναζί και η αναφορά σε εβραϊκούς διωγμούς και στρατόπεδα θανάτου, σε ένα έργο με τον τόνο μιας ελαφριάς κωμωδίας, μπορεί να θεωρηθεί από κάποιους ζήτημα ήσσονος σημασίας.
Ωστόσο, όποιες αμφιβολίες και να υπάρξουν για το ίδιο το έργο, η παραγωγή είναι εξαιρετική.
Ο Φώτης Θωμαΐδης δε μας δίνει στον «Φρόιντ» του την επιφανειακή εικόνα, αλλά ζωγραφίζει ένα ζωντανό, πολύ ανθρώπινο πορτρέτο ενός καλού πατέρα κι ενός παθιασμένου διανοούμενου, έστω κι αν η άρθρωσή του είναι σε σημεία, προβληματική.
Ο εξαίρετος Μάνος Βακούσης παίζει τον «Επισκέπτη» με σαγήνη και σιγουριά. Καθηλώνει η εντυπωσιακή του άνεση να αλλάζει προσωπεία, ανάλογα με το τι βλέπει ο άλλος σ’ αυτόν. Χειμαρρώδης, αλλά και ποιητικός και χιουμορίστας, ερμηνεύει τον «Θεό – Επισκέπτη» εκφράζοντας αγάπη και, ταυτόχρονα, αποστασιοποίηση. Γεμίζει τη σκηνή με την αύρα του και είναι, όντως, απολαυστικός.
Η Μαρία Παπαλάμπρου αιχμαλωτίζει την εσωτερική δύναμη της κόρης του Φρόιντ, «Άννας». Και ο Δημήτρης Παπαδάτος τα καταφέρνει θαυμάσια στο να δείχνει μια λάμψη αδυναμίας σε έναν αξιωματικό της Γκεστάπο που έχει κάτι να κρύψει.
Ο Αντώνης Γαλέος με τον Σωτήρη Τσαφούλια υπογράφουν τη μετάφραση σε ένα ευφυέστατο κείμενο, με πολλή σοφία, χιούμορ και ανατροπές. Περιέχει μυθοπλασία μαζί με πραγματικά γεγονότα από τη ζωή του πατέρα της ψυχανάλυσης.
Τους εφιαλτικούς ήχους των ναζί γλυκαίνουν οι μελωδικές νότες του Θοδωρή Οικονόμου κι ένα μικρό απόσπασμα από Μότσαρτ.
Κύρια θέματα σ’ αυτό το έργο του Σμιτ είναι η ψυχολογία και τα ελαττώματα του ανθρώπου, η πίστη (ή η δυσπιστία) στον Θεό, τα αποτελέσματα του πολέμου και ο ναζισμός.
Επίλογος
Ο Eric Emmanuel Schmitt είναι γνωστός για τη συγγραφή φιλοσοφικής λογοτεχνίας. Όπως σημείωσε ο ίδιος σε ένα γαλλικό περιοδικό, η φιλοσοφία και η ελληνική τραγωδία επινοήθηκαν ταυτόχρονα. Η τραγωδία είναι, κατά κάποιο τρόπο, μια εκδοχή της φιλοσοφίας που είναι προσβάσιμη στο κοινό.
Ως συγγραφέας, δηλώνει ότι στόχος του είναι να παρουσιάσει και να εξερευνήσει φιλοσοφικές ιδέες που είναι αρκετά απλές για να τις κατανοήσει ο καθένας κι αυτό εύκολα φαίνεται στον «Επισκέπτη».
Στο έργο, ο Φρόιντ φαίνεται πολύ ταραγμένος, ως αποτέλεσμα αρκετών εσωτερικών συγκρούσεων. Πρώτον, το ζήτημα τού να ζήσει ή όχι στη Βιέννη: αν φύγει, εξασφαλίζει ασφάλεια για αυτόν και την οικογένειά του, όμως αφήνει τους συνανθρώπους του και την πόλη που τον παρακολούθησε να μεγαλώνει, λεία των Ναζί. Αν μείνει, θέτει σε κίνδυνο τον ίδιο και την οικογένειά του, αλλά δείχνει αλληλεγγύη στα θύματα και μένει με την πόλη που αγαπά.
Στη συνέχεια, ο παράξενος Επισκέπτης γεννά ένα άλλο ερώτημα: είναι πραγματικά Θεός ή είναι απλώς ένας μυθομανής με εκπληκτικές δυνάμεις πειθούς; Ο Φρόιντ θέλει απεγνωσμένα να πιστέψει ότι ο «Επισκέπτης» είναι Θεός, αλλά η λογική του τού λέει να μην το κάνει.
Παρουσιάζεται ως ένας στοργικός πατέρας που θα έκανε τα πάντα για τα παιδιά του, ως ένας μοναχικός άντρας που χρειάζεται αγάπη από έναν πατέρα που μπορεί και να μισεί και ως ένα μαλθακό και εύθραυστο άτομο, που βρίσκεται στα άκρα του θανάτου.
Διακρίσεις μαθητών του Δημοτικού Ωδείου Καβάλας σε Διαγωνισμό Σαξοφώνου
Σημαντικές ήταν οι διακρίσεις που πέτυχαν οι ταλαντούχοι μαθητές του Δημοτικού Ωδείου Καβάλας στο Διεθνή Διαγωνισμό Σαξοφώνου, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στην Λάρισα από τις 12 έως 14 Απριλίου και στον οποίο συμμετείχαν παιδιά όλων των ηλικιών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Συγκεκριμένα, ο μαθητής Ντόρφμαν Γιάννης, ο οποίος διαγωνίστηκε στην Α΄ κατηγορία – Προκαταρκτική απέσπασε το 3ο Βραβείο. Επίσης, ο Μάρκος Κούνιας (Α΄ κατηγορία – Προκαταρκτική) και ο Ανδρέας Καλιαμπάκας (Β΄ κατηγορία – Κατωτέρα), όλοι μαθητές της τάξης Σαξοφώνου της Πωλίνας Κατσαβούνη έλαβαν έπαινο για το παίξιμό τους .
Θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές, τους γονείς και στην καθηγήτρια για τις επιτυχίες αυτές. Ευχόμαστε σε όλους ακόμη μεγαλύτερες διακρίσεις και ελπίζουμε ότι με την πορεία και την πρόοδό τους θα προσφέρουν ισχυρό κίνητρο στους συμμαθητές τους!
«ΤΟ ΓΑΛΑ» του Βασίλη Κατσικονούρη στο «Αντιγόνη Βαλάκου»
ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ
Πολυπαιγμένο και πολυμεταφρασμένο, γραμμένο το 2003, «Το γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη έκανε και διεθνή καριέρα. Είναι ένα από τα καλύτερα και μεστότερα νεοελληνικά έργα.
Πρωτοπαίχτηκε στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη την περίοδο 2005-2006, επί προεδρίας του αείμνηστου Νίκου Κούρκουλου, για να συνεχιστεί και την αμέσως επόμενη σαιζόν, λόγω της πολύ μεγάλης επιτυχίας του.
Το έργο είναι μεταφρασμένο στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, σερβικά και πολωνικά.
“Ξένος εδώ, ξένος κ’ εκεί, κι όπου κι αν πάω ξένος”
Το γάλα, λέει ο συγγραφέας στο βιβλίο του, στα ρωσικά λέγεται «μαλακό». Έτσι, περίεργα, μια άλλη ελληνική λέξη, σπαρμένη μέσα σε μια άλλη γλώσσα, δίνει εκεί, στο ξένο χωράφι, πολύ πιο άμεσα και ανάγλυφα την αίσθηση του πράγματος, απ’ ότι η αντίστοιχη που το ονοματίζει στα ελληνικά.
Γι’ αυτήν ακριβώς την αίσθηση θέλει να μιλήσει «Το γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη και οι ήρωες του.
Μια οικογένεια από την πρώην Σοβιετική Ένωση – μητέρα με δύο γιούς – ο ένας εκ των οποίων πάσχει από σχιζοφρένεια, προσπαθεί να προσαρμοσθεί και να επιβιώσει στην Ελλάδα. Η απόγνωση της μάνας και ο ψυχικός σπαραγμός της για την ασθένεια του μικρού της γιού, παράλληλα με τον φόβο που προέρχεται από τον κοινωνικό ρατσισμό του περιβάλλοντός της, παρουσιάζονται με σπαρακτικό τρόπο.
Η βία διαδέχεται και εναλλάσσεται με την τρυφερότητα, η ένταση με τη γαλήνη, η απελπισία με την ελπίδα, το όνειρο με τον εφιάλτη, η πραγματικότητα με την ψευδαίσθηση και αντιστρόφως.
Πρόκειται για μια συγκλονιστική οικογενειακή ιστορία, όπου φωτίζεται δεξιοτεχνικά από τον συγγραφέα ο συναισθηματικός κόσμος των ηρώων και οι ανησυχίες τους, όπως αυτές πηγάζουν μέσα από το κοινωνικό τους περιβάλλον, αλλά κυρίως φωτίζεται η αίσθηση που έχει ο καθένας ήρωας, πως όλα μέσα του μαλακώνουν και ζεσταίνονται, όταν σταματάει πια να κλαίει και να πονάει, καθώς δέχεται μια πρόσκαιρη ανακούφιση. Κι όταν αυτή λιγώνεται, τότε νιώθει ξένος. Σαν πρόσφυγας ανάμεσα σε δυο πατρίδες. Ξένες κι αυτές.
Τη σκηνοθεσία υπογράφουν ο Μάνος Καρατζογιάννης, με μακρά γόνιμη θητεία στο ελληνικό έργο και η Ερμίνα Κυριαζή, η οποία σκηνοθέτησε την περασμένη σαιζόν και το πιο πρόσφατο έργο του Βασίλη Κατσικονούρη το: «Τσιτάχ. Η ερημιά του τερματοφύλακα».
Η παράσταση αφιερώνεται στη μνήμη του Κωνσταντίνου Παπαχρόνη, ο οποίος ήταν ο πρώτος που ερμήνευσε το ρόλο του Λευτέρη, το 2006, στην παράσταση του Εθνικού Θεάτρου.
Πιο αναλυτικά, μια ολιγομελής οικογένεια ομογενών από την πρώην Σοβιετική Ένωση, όπου ζούσε εκεί μια τσακισμένη ζωή σε ταραγμένα χρόνια, ερείπια επί ερειπίων ο τόπος γύρω τους, ήρθε και μπήκαν όλοι τους σ’ ένα καζάνι που έβραζε. ΄Ήρθαν στην Ελλάδα μαζί με πολλούς άλλους τη δεκαετία του 1990 και σπιτώθηκαν σ’ ένα ημιυπόγειο διαμέρισμα μιας χαμο- γειτονιάς.
Τα μέλη: η μητέρα Ρήνα και οι δυο της γιοί, ο Αντώνης και ο Λευτέρης, ο οποίος πάσχει από μιας μορφής σχιζοφρένεια, ενώ ο πατέρας έχει πεθάνει από χρόνια.
Ο πρωτότοκος γιος, ο Αντώνης, θέλει πάση θυσία και με οποιοδήποτε τίμημα να ενσωματωθεί στη νέα πατρίδα του. Μιλάει μόνο Ελληνικά, θέλει να ξεχάσει τα Ρωσικά, τρώει μόνο ελληνικά φαγητά, δεν έχει κανένα μετανάστη φίλο, προσεταιρίζεται τους Έλληνες, γίνεται αποδεκτός από αυτούς και προσπαθεί να δρέψει τους καρπούς της ελληνοποίησής του.
Αντίθετα, ο μικρότερος, ο Λευτέρης, αρνείται να ενσωματωθεί στην νέα του πατρίδα. Τραγουδάει ρωσικά τραγούδια, μιλάει στα ρωσικά, τρώει ρωσικά φαγητά και αναπολεί διαρκώς τον τρόπο ζωής τους στην Τιφλίδα. Η σχιζοφρένειά του λειτουργεί και αυτή σε ένα άλλο επίπεδο, σαν άρνηση ενσωμάτωσης στα πρότυπα και τις επιταγές της ελληνικής κοινωνίας.
Αυτές οι διαφορές των δυο αδερφών είναι η αιτία των συνεχόμενων καυγάδων που διασαλεύουν την ηρεμία και τη γαλήνη του σπιτιού. Ο Αντώνης απαιτεί τρόπους συμπεριφοράς που ο Λευτέρης αρνείται και η σύγκρουση είναι μόνιμη.
Ανάμεσά τους η μάνα, που η συμπεριφορά της εμπεριέχει τις εκ διαμέτρου αντίθετες θεάσεις της πραγματικότητας. Θέλει να ενσωματωθεί στην ελληνική κοινωνία αλλά δεν εμπιστεύεται τους Έλληνες. Θέλει να ξεχάσει το παρελθόν αλλά το αναπολεί συνέχεια. Επαινεί τον Αντώνη για την αποφασιστικότητά του, αλλά προστατεύει τον άρρωστο Λευτέρη από τη χλεύη, όμως δε θέλει να τον στείλει στο ψυχιατρείο.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Αντώνης, έχοντας εδώ και καιρό αποφασίσει να διαγράψει το παρελθόν του στην Τιφλίδα και, ταυτόχρονα, να απομακρυνθεί από μια οικογενειακή ζωή που του είναι βάρος και ντροπή, βρίσκει δουλειά σε ένα βενζινάδικο στη Λάρισα. Εκεί συναντά στο πρόσωπο της κόρης του ιδιοκτήτη, την μελλοντική σύζυγό του, αλλά και την ευκαιρία της κοινωνικής και οικονομικής ανόδου.
Έτσι, επισκέπτεται την οικογένεια στην Αθήνα για να της ανακοινώσει τα ευχάριστα νέα τού γάμου. Επί πλέον, επειδή θα φέρει την μέλλουσα σύζυγο να τους τη γνωρίσει, τη Νατάσα, θέλει να εξασφαλίσει την ήσυχη και κόσμια συμπεριφορά του Λευτέρη.
Πράγματι, η πρώτη συνάντηση είναι ενθαρρυντική, με την κοπέλα να αντιμετωπίζει τον Λευτέρη με συμπάθεια και φιλική διάθεση. Μάλιστα, τις επόμενες ημέρες κάνουν παρέα και δένονται σιγά – σιγά. Όμως, η παρουσία της Νατάσας στο σπίτι μαζί με τον Λευτέρη και χωρίς την παρουσία κανενός άλλου, υποδαυλίζει τα ανοργάνωτα σεξουαλικά ένστικτα του νεαρού, ο οποίος προχωρά σε σεξουαλική παρενόχληση και αναγκάζει τη φοβισμένη κοπέλα να δραπετεύσει από το σπίτι.
Αυτή η εξέλιξη των πραγμάτων θα σταθεί μοιραία για την πορεία της οικογένειας. Ο Αντώνης αρνείται οποιαδήποτε επαφή πλέον με τον Λευτέρη και τη μητέρα του, με αποτέλεσμα μάνα και μικρός γιός να μείνουν μόνοι, σε ένα σύμπαν που το γεμίζει η νοσταλγία για το παλιό και ο φόβος για το μέλλον.
Όταν η μητέρα πεθαίνει, ο Αντώνης αναλαμβάνει να επιλέξει τη μοίρα του αδερφού του. Δεν επιτρέπει σε κανένα εμπόδιο να του καταστρέψει την πορεία που έχει δώσει στη ζωή του κι ο εγκλεισμός του Λευτέρη στο ψυχιατρείο είναι η μόνη επιλογή.
Όπως έχει πει ο συγγραφέας «Θα ήθελα τα έργα μου να λειτουργούν σαν ένα ισχυρό αντίδοτο απέναντι στις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας και κατ’ επέκταση της ελληνικής οικογένειας. Να καταδεικνύουν την πάλη ανάμεσα στο άλγος της μνήμης και το άγος της λήθης», έτσι και τα δυο αδέρφια συμβολίζουν και εκφράζουν αυτόν το διπλό ψυχικό πόνο: Ο μεν Αντώνης το άγος της λήθης, ο δε Λευτέρης το άλγος της μνήμης.
Το έργο θεωρείται ένα από τα πλέον εμβληματικά του σύγχρονου ελληνικού δραματολογίου και τον χαρακτηρισμό αυτό δεν τον ενισχύουν μόνο οι θεματικές, που εξακολουθούν να αφορούν άμεσα τον θεατή, αλλά η αρραγής δομή της πλοκής, οι διαστρωματώσεις που φωτίζουν τα χαρακτηριστικά των δραματικών προσώπων, ο καίριος συγχρωτισμός μεταξύ δηκτικού χιούμορ και ανέσπερης ευαισθησίας, η ευγενής και κοπιώδης πρόθεση να συγκεραστεί το ανοίκειο με την αποδοχή του.
Πρόκειται για ένα έργο-ηχηρό χαστούκι στον εφησυχασμό μας, μπροστά σ’ αυτά που συμβαίνουν στη διπλανή μας πόρτα και στην πίσω αυλή του σπιτιού μας. Ένα έργο ζωντανό και σπαρακτικό, γραμμένο από έναν γνώστη της ανθρώπινης ψυχής, που διψά για ελευθερία, όμως την τσαλακώνει η ανάγκη. Ένα έργο που μας βλέπει κατάματα και πρέπει οι θεατές με τη σειρά μας, να το δούμε με τα μάτια της ψυχής.
Οι διορατικοί συν- σκηνοθέτες Μάνος Καρατζογιάννης και Ερμίνα Κυριαζή υποστήριξαν, με την επαγγελματική τους οξυδέρκεια και την πνευματική τους διαύγεια, το τρίγωνο των δυνάμεων που αναπτύσσεται στο κείμενο και διαρθρώνεται κλιμακωτά μέσα από τη σκιαγράφηση των ηρώων: μνήμη-σώμα-ετερότητα. Πετυχαίνουν να προβάλουν την αξία και την εμβέλεια του δραματικού ιστού, με έμπνευση, χωρίς καμία υπερβολή, ακρότητα ή αστοχία και με σεβασμό στην καταιγιστική πλοκή. Έτσι, οι νοηματικοί κώδικες είναι ευανάγνωστοι, πλήρεις συναρπαστικής εικονοποιίας και εσωτερικού προβληματισμού.
Και οι τρεις δραματικοί χαρακτήρες έχουν ισχυρή τη μνήμη, που φέρει την ταυτότητα του ξένου, ο οποίος, όπου κι αν βρίσκεται παραμένει,κατά κάποιο τρόπο, άπατρις: «στη Ρωσία είμαστε γκρέκοι και στην Ελλάδα, Ρώσοι».
Σημάδια από μια χώρα που θα ήθελαν να ξεχάσουν αλλά είναι ανέφικτο, φράσεις και τραγούδια από μια χώρα, στην οποία προσφεύγει τρυφερά το θυμικό και η λογική, και από την οποία οφείλουν να αποκοπούν για να ενσωματωθούν στη νέα πατρίδα, να επιβιώσουν και να αντλήσουν τη χαρά της αποδοχής, της ένταξης στην κοινότητα που το πρέπον είναι να τους εμπεριέχει και, σε ένα βαθμό, να τους προστατεύει.
Βαθιά συναισθηματική παράσταση, με ένα κείμενο που εμπεριέχει πάρα πολλά ζητήματα, όπως : ρατσισμός, ψυχιατρικές ασθένειες και αντιμετώπισή τους, φτώχεια, εκμετάλλευση, σχέσεις μέσα στην οικογένεια, αίσθημα του μη ανήκειν, βία κ.ά.
Σε ένα λιτό σκηνικό ( Άγγελος Αγγελής), που απεικονίζει εύγλωττα την ένδεια της ζωής της Ρήνας και του Λευτέρη, με τα ταιριαστά λιτά καθημερινά τους ρούχα, σε αντίθεση με τους πάντα καλοντυμένους Αντώνη και Νατάσα, γινόμαστε μάρτυρες ενός δράματος που άπαντες σκεφτόμαστε, ενώ το παρακολουθούμε: «αυτό δε θα καταλήξει καλά». Είναι όλα αυτά τα δίπολα των αντιθέσεων, που μας πείθουν ότι ο αδύναμος θα ακολουθήσει ακόμη μια φορά το «πεπρωμένο» του.
Συγκλονιστικός ο Μάνος Καρατζογιάννης στον ρόλο του Λευτέρη, σε μια ερμηνεία που έχει πολύ εκφραστικότητα (ειδικά στα κομμάτια των μονολόγων για πιο προσωπικά ζητήματα) και ένταση ταυτόχρονα, ενσαρκώνοντας ένα παιδί που γεννήθηκε για να κάνει όνειρα και, μέσα από αυτά, να ελπίζει ότι θα γίνει και το περιβάλλον του καλύτερο, όμως η πραγματικότητα το συντρίβει. Ο εξαιρετικός Μάνος Καρατζογιάννης προσεγγίζει την πικρία και την ψυχική του αδυναμία μέσα από ένα πηγαίο χιούμορ, στο οποίο δεν λείπουν ο αυτοσαρκασμός και η τρυφερότητα.
Ομοίως, η μάνα – πολύ καλή η Στέλλα Γκίκα – αποφεύγει τον σκόπελο του μελοδραματισμού, αποδίδει με καθηλωτική απλότητα τις εσωτερικές της συγκρούσεις και επικοινωνεί απόλυτα με τον Δημήτρη Πασσά, ο οποίος δίνει μια αφοπλιστική ερμηνεία στον ρόλο τού φιλόδοξου πρωτότοκου γιου της.
Η σκηνή που καθηλώνει είναι αυτή του θηλασμού. Το γυναικείο στήθος, ως βιολογικό όργανο και πολιτιστικό «σημείο», έχει διττή υπόσταση: είναι πανανθρώπινη ερωτογενής ζώνη και, ταυτόχρονα, είναι ο ιερός μαστός που τρέφει τα μωρά.
Από την εμπειρία του θηλασμού έχει περάσει σχεδόν όλη η ανθρωπότητα. Η μάνα Γη τρέφει τα παιδιά της.
Ως πρωταρχικά σύμβολα της μητρότητας: μαστός και γάλα, όπως και αίμα και μήτρα στον τοκετό, περιβάλλονται από την αύρα του μυστηρίου, του ιερού, του απόλυτα σεβαστού.
Γάλα και αίμα είναι τα πρωταρχικά υγρά της ζωής. Τα ομογάλακτα αδέρφια θεωρούνται πραγματικοί αδελφοί: ήπιαν από το ίδιο γάλα και από το ίδιο στήθος.
Κατά τις λαϊκές αντιλήψεις, γυναίκα που να μην έχει δώσει γάλα στο βρέφος δεν είναι σωστή μητέρα, δεν ανταποκρίνεται στον ιδανικό ρόλο του φύλου της, στα ιερά καθήκοντα της μητρότητας.
Ο παλιμπαιδισμός του Λευτέρη συναντά το ανεκπλήρωτο καθήκον της μητέρας του: να τον θηλάσει, να τον αναθρέψει με τα θρεπτικά υγρά του σώματός της, να βυζάξει το μωρό.
Αυτή η καθηλωτική σκηνή του συμβολικού βυζάγματος είναι «εικόνισμα», επειδή αυτό που δεν έγινε τότε στη Γεωργία, πραγματοποιείται εκ των υστέρων στην Ελλάδα, έστω με συμβολικό τρόπο, στην εφηβεία. Το παιδί ηρεμεί και αποκοιμάται. Ο Λευτέρης δεν έχει γίνει και δε θα γίνει ποτέ άντρας.
Ο Λευτέρης, παρά το όνομά του, δεν ελευθερώνεται ούτε με την αρρώστια του, ούτε με τις βάναυσες εξόδους του, ούτε με τον εγκλεισμό του σε ψυχιατρική κλινική. Η στέρησή του είναι ισόβια και δεν αναπληρώνεται με τίποτε.
Ο Βασίλης Κατσικονούρης χειρίζεται με τρόπο κάπως γκροτέσκο, αλλά με πολύ σεβασμό, τον οποίο μεταδίδει και στο κοινό του, μια ιερή εικόνα, χριστιανική και παγανιστική, και ανακαλεί ένα βίωμα πρωταρχικό και αξέχαστο για τον καθένα, και μας γυρίζει στην αρχή της ζωής: στην αίσθηση και τη γεύση του μητρικού γάλατος.
Στον ρόλο της αρραβωνιαστικιάς, η Ελένη Σακκά, μας πείθει πως βλέπουμε ένα κορίτσι από μια μεγάλη πόλη της ελληνικής επαρχίας, με καλοβαλμένη οικογένεια, σπουδές που γίνονται μόνο για το πτυχίο, μια αφέλεια που πηγάζει από την προστασία του σπιτιού που μεγάλωσε και όνειρα που αρχίζουν και τελειώνουν σε έναν όμορφο σύντροφο και στη δημιουργία οικογένειας, που θα της εξασφαλίσει το «μπράβο» του περίγυρου.
Η σκηνοθεσία επέλεξε μια λιτή γραμμή, εστιάζοντας στους χαρακτήρες των τεσσάρων πρωταγωνιστών και ανεβάζοντας μέσα από τους διαλόγους και τις ιστορίες τους την κλιμάκωση της δράσης, με τέτοιον τρόπο, ώστε η παράσταση κρατάει τον θεατή προσηλωμένο σε όλη τη διάρκειά της, αλλά έξυπνα, με ενέσεις χιούμορ, ώστε δημιουργείται μια ατμόσφαιρα ζοφερή μεν, αλλά γνώριμη στον θεατή, αποφεύγοντας την παγίδα του άκρατου ρεαλισμού- συναισθηματισμού, όπως συναντάμε σε αντίστοιχης θεματικής παραστάσεις.
Αυτό που εισπράττει το κοινό, εν τέλει, είναι μια δυνατή ιστορία-μαρτυρία, με εξαιρετικές συγκρούσεις, μοναδικές κορυφώσεις, αλλά και μια θεατρική παράσταση γεμάτη ελπίδα.
Ο ιστότοπός μας χρησιμοποιεί cookies. Ορισμένα από αυτά είναι απαραίτητα για τη λειτουργία της ιστοσελίδας μας και άλλα μας βοηθούν να παρέχουμε το μέγιστο των υπηρεσιών μας. Επιλέξτε εσείς ποια cookies αποδέχεστε, τα οποία μπορείτε να αλλάξετε οποιαδήποτε στιγμή.
Αποδοχή
Αλλαγή ρυθμίσεων
Cookie Box Settings
Απόρρητο
Cookie Box Settings
Απόρρητο
Σεβόμαστε την ιδιωτικότητά σας
Επιλέξτε εσείς ποια cookies αποδέχεστε.
Ωστόσο, ορισμένα από αυτά είναι αναγκαία για την σωστή λειτουργία της ιστοσελίδας και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ορισμένες λειτουργίες να μην είναι πλέον διαθέσιμες. Για πληροφορίες σχετικά με τη διαγραφή των cookies, συμβουλευτείτε τη λειτουργία βοήθειας του προγράμματος περιήγησης.
Μάθετε περισσότερα σχετικά με τα cookies που χρησιμοποιούμε κάνοντας κλικ εδώ
Εδώ μπορείτε να ενεργοποιήσετε ή να απενεργοποιήσετε διαφορετικούς τύπους cookies:
Η ιστοσελίδα θα:
Remember which cookies group you accepted
Αποθηκεύει την ρύθμιση προτιμήσεων των cookies
Επιτρέπει τα cookies περιοδικής λειτουργείας
Πιστοποιεί ότι είστε συνδεμένος στον λογαριασμό σας
Αποθηκεύει την επιλεγμένη γλώσσα
Συγκεντρώνει πληροφορίες τι έχετε εισάγει στις φόρμες επικοινωνίας
Η ιστοσελίδα δεν θα:
Αποθηκεύσει τα στοιχεία της σύνδεσης σας
Αποθηκεύσει τις ρυθμίσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Αποθηκεύσει την επιλεγμένη περιοχή και χώρα σας
Εντοπίσει τις σελίδες επισκέψεων και την αλληλεπίδραση σας με αυτές
Εντοπίσει την τοποθεσία και την περιοχή σας με βάση την διεύθυνση IP
Εντοπίσει τον χρόνο που δαπανάται σε κάθε σελίδα
Προσαρμόσει τις πληροφορίες και τη διαφήμιση στα ενδιαφέροντά σας με βάση π.χ. το περιεχόμενο που έχετε επισκεφτεί προηγουμένως
Συγκεντρώσει στοιχεία προσωπικής ταυτοποίησης, όπως όνομα και τοποθεσία.
Η ιστοσελίδα θα:
Remember which cookies group you accepted
Αποθηκεύει την ρύθμιση προτιμήσεων των cookies
Επιτρέπει τα cookies περιοδικής λειτουργείας
Πιστοποιεί ότι είστε συνδεμένος στον λογαριασμό σας
Αποθηκεύει την επιλεγμένη γλώσσα
Συγκεντρώνει πληροφορίες τι έχετε εισάγει στις φόρμες επικοινωνίας
Αποθηκεύσει τις ρυθμίσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Αποθηκεύσει την επιλεγμένη περιοχή και χώρα σας.
Η ιστοσελίδα δεν θα:
Εντοπίσει τις σελίδες επισκέψεων και την αλληλεπίδραση σας με αυτές
Εντοπίσει την τοποθεσία και την περιοχή σας με βάση την διεύθυνση IP
Εντοπίσει τον χρόνο που δαπανάται σε κάθε σελίδα
Προσαρμόσει τις πληροφορίες και τη διαφήμιση στα ενδιαφέροντά σας με βάση π.χ. το περιεχόμενο που έχετε επισκεφτεί προηγουμένως
Συγκεντρώσει στοιχεία προσωπικής ταυτοποίησης, όπως όνομα και τοποθεσία.
Η ιστοσελίδα θα:
Remember which cookies group you accepted
Αποθηκεύει την ρύθμιση προτιμήσεων των cookies
Επιτρέπει τα cookies περιοδικής λειτουργείας
Πιστοποιεί ότι είστε συνδεμένος στον λογαριασμό σας
Αποθηκεύει την επιλεγμένη γλώσσα
Συγκεντρώνει πληροφορίες τι έχετε εισάγει στις φόρμες επικοινωνίας
Αποθηκεύσει τις ρυθμίσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Αποθηκεύσει την επιλεγμένη περιοχή και χώρα σας
Εντοπίσει τις σελίδες επισκέψεων και την αλληλεπίδραση σας με αυτές
Εντοπίσει την τοποθεσία και την περιοχή σας με βάση την διεύθυνση IP
Εντοπίσει τον χρόνο που δαπανάται σε κάθε σελίδα
Η ιστοσελίδα δεν θα:
Προσαρμόσει τις πληροφορίες και τη διαφήμιση στα ενδιαφέροντά σας με βάση π.χ. το περιεχόμενο που έχετε επισκεφτεί προηγουμένως
Συγκεντρώσει στοιχεία προσωπικής ταυτοποίησης, όπως όνομα και τοποθεσία.
Η ιστοσελίδα θα:
Remember which cookies group you accepted
Αποθηκεύσει τις ρυθμίσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Αποθηκεύσει την επιλεγμένη περιοχή και χώρα σας
Εντοπίσει τις σελίδες επισκέψεων και την αλληλεπίδραση σας με αυτές
Εντοπίσει την τοποθεσία και την περιοχή σας με βάση την διεύθυνση IP
Εντοπίσει τον χρόνο που δαπανάται σε κάθε σελίδα
Προσαρμόσει τις πληροφορίες και τη διαφήμιση στα ενδιαφέροντά σας με βάση π.χ. το περιεχόμενο που έχετε επισκεφτεί προηγουμένως
Συγκεντρώσει στοιχεία προσωπικής ταυτοποίησης, όπως όνομα και τοποθεσία.
Νέα Θάσου5 έτη ago
Νέα Θάσου5 έτη ago
Νέα Θάσου5 έτη ago
Καβάλα5 έτη ago
Νέα Θάσου5 έτη ago
Νέα Θάσου5 έτη ago
Νέα Θάσου5 έτη ago
Ελλάδα5 έτη ago
You must be logged in to post a comment Login