Μια γυναίκα μπροστά από την εποχή της

ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ

Πρόκειται για έναν νέο μονόλογο βασισμένο στην πολυτάραχη ζωή της Λασκαρίνας Πινότση – της θρυλικής Μπουμπουλίνας, μιας γυναίκας–σύμβολο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και μιας από τις πρώτες ναυάρχους στην παγκόσμια ιστορία.

Ο συγκεκριμένος μονόλογος, δηλαδή μια μακροσκελής αφήγηση με υπόκριση από έναν χαρακτήρα, που απευθύνεται στο κοινό για να εκφράσει σκέψεις, συναισθήματα, συνταρακτικά γεγονότα, αληθινά ή μυθοπλασίας, έχει γραφτεί από δύο νέους ταλαντούχους συγγραφείς, τον Μιχάλη Δαρνάκη, ο οποίος ζει στο Λονδίνο και την Μαρία Λαφτσίδου, η οποία ζει στην Ελβετία.

 Πρόκειται για στρωτή γραφή και δομή θεατρικού λόγου, που φωτίζει την ανθρώπινη υπόσταση της Λασκαρίνας, κείμενο που κινείται ανάμεσα στο φανταστικό και στα ιστορικά γεγονότα. 

Η παράσταση σκηνοθετημένη από την ερμηνεύτρια Αναστασία Ρεβή, είναι παραγωγή του βρετανικού θεατρικού οργανισμού Theatre Lab Company.

Η καπετάνισσα, κόρη του Σταυριανού Πινότση, που οι Τούρκοι είχαν φυλακίσει για την συμμετοχή του στα Ορλωφικά, γεννήθηκε μέσα στη φυλακή όταν η μητέρα της – ούσα έγκυος – είχε πάει να επισκεφτεί τον πατέρα της. Είχε οκτώ ετεροθαλή αδέλφια.

Παντρεύτηκε νωρίς (17 χρονών) κάποιον Γιάννουζα, αλλά όταν αυτός σκοτώθηκε από Αλγερινούς, ξαναπαντρεύτηκε στα 30 της τον Δημήτριο Μπούμπουλη, πλοιοκτήτη. Και πάλι έμεινε χήρα, αφού έχασε τη ζωή του και ο δεύτερος σύζυγος από Αλγερινούς πειρατές. Και οι δύο τής άφησαν τεράστια περιουσία, με την οποία απέκτησε τα πλοία της.

Είχε έξι παιδιά από τους γάμους της και με το δαιμόνιο μυαλό της κατάφερε με σωστές επιχειρηματικές κινήσεις να αυξήσει ακόμη περισσότερο το έχειν της.

Κατασκεύασε τρία δικά της μεγάλα πλοία και με το ένα, τον «Αγαμέμνονα», πήρε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. 

Το κείμενο στηρίζεται μεν στην ιστορική έρευνα, στα γεγονότα και στα πρόσωπα, αποφεύγει δε με έξυπνο τρόπο το ιστορικό ρομάντζο. Η ιστορία δεν αρχίζει ούτε εξαντλείται με τους έρωτες της Λασκαρίνας είτε με τον Γιάννουζα είτε με τον Μπούμπουλη, αλλά με τη δράση της από την αρχή ως το οδυνηρό της τέλος, τη δολοφονία της από Έλληνες που σαμποτάριζαν ΄Έλληνες, μια καθεστηκυία τάξη πραγμάτων δηλαδή, από την αρχαιότητα έως σήμερα. Η διχόνοια και ο εμφύλιος γιγαντώνουν ( στην κάθε χρονική περίοδο, σ’ αυτή τη χώρα ηρώων ), τη θλιβερή παθογένειά της.

Δυστυχώς, η ναυαρχίδα της Μπουμπουλίνας είχε κι αυτή τραγικό τέλος, όπως η ίδια. Το πλοίο «Αγαμέμνων», μετά τον θάνατό της, δόθηκε από τους απογόνους της στο Ελληνικό Κράτος. Μετονομάστηκε σε «Σπέτσες» κι έγινε στέλεχος του κρατικού στόλου του Καποδίστρια. Κάηκε το 1831 από τον Μιαούλη, όταν αυτός έβαλε μπουρλότο κι έκαψε όλον σχεδόν τον στόλο του αντιπάλου του, Καποδίστρια.

Θα πρέπει να τονίσω ότι τα μαγικά και εξωλογικά στοιχεία της παράστασης, έχουν μία πληθωριστική παρουσία στις δράσεις και στις αντιδράσεις της ηρωίδας -πρωταγωνίστριας, που κινείται μέσα σε οικεία περιβάλλοντα (σκηνικά και πλαίσια), όπως είναι το θεατρικό σύνολο: σκηνή, πλατεία, παρασκήνιο.

Η πυκνότητα και η σύνθεση που συνεπάγονται την αφηγηματική συντομία, η αυτοτέλεια (αρχή, μέση και τέλος), η τριμερής δομή (ισορροπία, ανατροπή και επαναφορά), το φινάλε, η απροσδιοριστία χώρου και χρόνου και τα εξωλογικά (μύθος) στοιχεία, αποτελούν στερεότυπες και επαρκώς προσδιορισμένες συμβάσεις του λαϊκού θεάματος, τις οποίες υιοθετεί είτε εν μέρει είτε εξ ολοκλήρου, το παρόν αφήγημα.

Η σκηνοθεσία της κ. Αναστασίας Ρεβή διαθέτει όλα τα παραπάνω, δίνει σημασία στη διάσταση των πράξεων της ηρωίδας της, που είναι πολύδρομη και ερμηνεύει η ίδια με ευαισθησία και σθένος την πορεία της Μπουμπουλίνας, μέσα σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, σε μια ταραχώδη εποχή για το έθνος, υψώνοντας ανάστημα και στο φύλο της και στον πατριωτισμό της και στον χαρακτήρα ηνίοχου καπετάνιου.

 Το αποτέλεσμα, η επιτυχής «συνομιλία» με το κοινό, γεγονός που, σίγουρα, αποτέλεσε και τον βασικό όρο που δομεί το πλαίσιο της ιδέας της διακειμενικότητας. Της αξίζουν πολλά συγχαρητήρια.

Η παράσταση «Καπετάνισσα Λασκαρίνα» παρουσιάστηκε αρχικά στο Λονδίνο, σε συνεργασία με την Ελληνική Πρεσβεία, στον ξεχωριστό χώρο τέχνης Theatreship, ένα πλοίο πάνω στον Τάμεση, στο πλαίσιο εκδήλωσης αφιερωμένης στα 200 χρόνια από τη δολοφονία της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας.

Η ελληνική πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2024 στο Διεθνές Φεστιβάλ Hydrama στην Ύδρα, ενώ ακολούθησαν επιτυχημένες παραστάσεις στο Θέατρο Μικρός Κεραμεικός στην Αθήνα.

Η Αναστασία Ρεβή ζει και εργάζεται στο Λονδίνο ως σκηνοθέτης. Είναι Καλλιτεχνική Διευθύντρια της πολυεθνικής βρετανικής ομάδας Theatre Lab Company και συνεργάζεται με την ομάδα PRAXIS of Oxford.

Έχει διακριθεί με σειρά βραβείων και υποψηφιοτήτων, ανάμεσά τους:

Greek International Women Awards (Λονδίνο, 2017)

Γυναίκα της Χρονιάς (Αθήνα, 2017)

Βραβείο Σκηνοθεσίας – Ακαδημία Ελληνικών Βραβείων Τέχνης για το «Μακμπέθ» (ΚΘΒΕ, 2016)

Βραβείο Θεάτρου ΕΞΑΛΕΙΠΤΡΟΝ (Αθήνα, 2016)

Βραβείο Νέων Δημιουργών – Ένωση Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών (2009)

Total Theatre Awards – Φεστιβάλ Εδιμβούργου (2007)

Απόφοιτος Αγγλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ και της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ, συνέχισε τις σπουδές της στο Λονδίνο στο École Philippe Gaulier και στο London Theatre Conservatory, μαθητεύοντας κοντά σε σπουδαίους δασκάλους όπως οι Ανδρέας Βουτσινάς, Simon McBurney και Rufus Norris.

Έχει σκηνοθετήσει πολυάριθμες παραστάσεις σε Ελλάδα, Βρετανία και διεθνή φεστιβάλ, ανάμεσά τους τα Love in a Foreign Land (2025), Alice at the Asylum (2024), Emmeline – The Suffragettes (2023), Don Juan (2022), Λουκρητία Βοργία (2019) και Μακμπέθ (ΚΘΒΕ, 2016).

Η «Καπετάνισσα Λασκαρίνα» είναι μια θεατρική εμπειρία που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, φωτίζοντας τη διαχρονική δύναμη μιας γυναίκας που έζησε, αγάπησε και πολέμησε για την ελευθερία — μιας γυναίκας που έγινε θρύλος.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για μια ιστορία ζωής, αγώνα, έρωτα, πίκρας, ελπίδας, χαράς κι αυταπάρνησης, βασισμένη σε ιστορικά γεγονότα, με σκοπό να ανοίξει ένα ακόμα παράθυρο στην ηρωική περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, ζωντανεύοντας τις γυναίκες «σύμβολο» ελευθερίας.

Συντελεστές

 ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ

Πετριχώρα: Ηπειρώτικη ντοπιολαλιά του «πετριχώρ»: η ιδιαίτερη μυρωδιά της γης μετά τη βροχή – είναι μια μυσταγωγική σκηνική εμπειρία που ζωντανεύει μια παράδοση αιώνων

Μετά από συνεχόμενες sold out παραστάσεις σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, και βραβεύσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, η «Πετριχώρα» έρχεται για τρεις μόνο παραστάσεις στην Καβάλα την Παρασκευή 14, το Σάββατο 15 και την Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2025, στο Θέατρο Αντιγόνη Βαλάκου, σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας.

Βασισμένη στο θρυλικό δημοτικό τραγούδι «Το Γιοφύρι της Άρτας» και τις βαλκανικές εκδοχές του, μας βυθίζει σε μιαν άλλη πραγματικότητα και μας παρουσιάζει την ιστορία της Λυγερής, από την πρώτη επαφή της με τη μοίρα, έως την τελική προδοσία από τον Πρωτομάστορα και τους υπόλοιπους συντοπίτες της, και το τραγικό χτίσιμό της στα θεμέλια του γεφυριού.

Ένα εντυπωσιακό σύνολο εννέα ηθοποιών δημιουργούν μια πολυφωνική κοινότητα που μέσα από το παραδοσιακό τραγούδι, τα τελετουργικά σχήματα, και την μεστή ερμηνεία χτίζουν και γκρεμίζουν αδιάκοπα τον κόσμο της ιστορίας.  Μια παράσταση του θεάτρου της επιτέλεσης που φέρνει τους θεατές πρόσωπο με πρόσωπο με την ίδια την ουσία της παράδοσης.

Η «Πετριχώρα» είναι μια χώρα που δεν χτίσαμε, ένα τραγούδι που δεν έχει βρει τα λόγια να πει την αλήθεια, μια πορεία που καλούμαστε να αποφασίσουμε μαζί.

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ

Κόσοβο: Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου Πρίστινα (PITF) – Μάιος 2025:

Βραβείο Καλύτερης Παράστασης (Κοινό)

Βραβείο Καλύτερου Σκηνοθέτη (Χάρης Θώμος – Για την παράσταση Πετριχώρα)

Ελλάδα: Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης 2025 – Ιούνιος 2025:

Βραβείο Καλύτερου Ερμηνευτικού Συνόλου

Βραβείο Καλύτερου Θιάσου

Αλβανία: Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου Skampa (Skampa) 2025:

Τιμητική διάκριση

ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΛΩΝ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΠΕΤΡΙΧΩΡΑ»…

«Η «επινοημένη» περφόρμανς της ηπειρώτικης «Πετριχώρας» στο θέατρο Αυλαία (από την ομάδα DOT ensemble), σε σκηνοθεσία Χάρη Θώμου, αναμετρήθηκε στα ίσια με το «Γιοφύρι της Άρτας» και κέρδισε και το στοίχημα και τις εντυπώσεις. Απέφυγε τις ευκολίες και αναζήτησε λύσεις (και τις βρήκε) στην κρυμμένη θεατρικότητα του τραγουδιού του πολύτοξου λιθόκτιστου γεφυριού της Ηπείρου, που γεφυρώνει τις δύο όχθες του ποταμού Αράχθου…Εύστοχη και ευφάνταστα δοσμένη δουλειά. Εύσημα σε όλη την ομάδα, επάνω στη σκηνή και πίσω από αυτή.»  

Σάββας Πατσαλίδης, Δραματολόγος – Ερευνητής

ΚΘΒΕ – Θεάτρου ΑΠΘ – Ελληνική Ένωση Κριτικών Θεάτρου

Επίσημος λογαριασμός Facebook

«…Ο Χάρης Θώμος κατάφερε αυτόν τον χειμώνα να φτιάξει μία σπουδαία θεατρική δουλειά στη σκηνή του Θεάτρου Τ που από τις πρώτες της εβδομάδες, κατάφερε να κάνει το ένα sold out μετά το άλλο φέρνοντάς την στο επίκεντρο των συζητήσεων των θεατρόφιλων της Θεσσαλονίκης…Μια παράσταση σπουδαία που κατέχει μία από τις καλές θέσεις του ελεύθερου θεάτρου για τη φετινή σεζόν.»

Γιώργος Σταυρακίδης, Παράλλαξη

«Μια παράσταση που κερδίζει τον θεατή. Πυκνή, συγκινητική και καλοκουρδισμένη. Στην σημερινή εποχή που η μια γυναικοκτονία διαδέχεται την άλλη, και τα δελτία ειδήσεων έχουν γεμίσει με ανατριχιαστικές ιστορίες ενδοοικογενειακής βίας, ο θάνατος της Λυγερής φαντάζει ανατριχιαστικά επίκαιρος.»

Λεμονιά Βασβάνη, Τύπος Θεσσαλονίκης

«Το να είναι μια παράσταση sold out δεν είναι πάντα εγγύηση ποιότητας. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που καθορίζουν το sold out. Η Πετριχώρα ήταν η ίδια η ποιότητα…Το δημοτικό τραγούδι που όλοι ξέρουμε “Του γιοφυριού της Άρτας” είναι ο πυρήνας της παράστασης. Άρα, όλοι ξέρουμε το τι και το πώς. Και μετά; Και μετά ήρθαν η Ποίηση, η Μουσική, η Κίνηση που γινόταν χορός, το Φως, να κάνουν όλα μαζί αυτό που λέγεται Μαγεία… Ναι, ήταν μια μαγευτική παράσταση, όπου οι θεατές της δεν ανάσαιναν καν, βυθισμένοι σ’ αυτό που το Αρχαίο Δράμα πέτυχε, τη Μέθεξη.»

Δήμητρα Σμυρνή, Δημοσιογράφος

faretra.info

«Η Πετριχώρα αναβιώνει το βαλκανικό μύθο σε ένα θέατρο που ξεπερνά τις γλώσσες…δεν ήταν απλώς μια καλλιτεχνική παράσταση, αλλά μια βαθιά συναισθηματική εμπειρία που σου υπενθυμίζει τη δύναμη της θυσίας, την πίεση της κοινωνίας και την ανθρώπινη τραγωδία που μερικές φορές κρύβεται πίσω από την κατασκευή ενός κάτι που φαίνεται ακλόνητο.»

Sinan Berisha, Δημοσιογράφος

Koha.net – Kosovo

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία: Χάρης Θώμος

Δραματουργία: Αμαλία Κοντογιάννη

Κίνηση: Μαριάνθη Ψωματάκη

Μουσική – Ηχοτοπία: Μάριος Αποστολακούλης

Διδασκαλία παραδοσιακού τραγουδιού: Νατάσα Τσακηρίδου

Φωτισμοί: Αθηνά Μπανάβα

Σκηνογραφία: Κατερίνα Κουκότα

Ενδυματολογία: Νεφέλη Νικολαΐδη

Βοηθός σκηνοθέτη: Θεοχάρης Μπαϊρακταρίδης

Φωτογραφία: Γιώργος Ματζάρης

Γραφιστική επιμέλεια: Χάρης Θώμος

Επικοινωνία – Δημόσιες σχέσεις: Μαρία Τότσκα

Παραγωγή: DOT Ensemble ΑΜΚΕ

Επί σκηνής: Νεφέλη Γκίκογλου, Βασιλική-Λυδία Καλογιάννη, Δημήτρης Κρίκος, Αριάδνη Κώστα, Ευαγγελία Μπότση, Λένα Νεστορίδου, Γεωργία Ποντσουκτσή, Θάνος Πουμάκης, Ελένη Χριστοφή.

Διάρκεια: 60’

Τιμές εισιτηρίων:

15 € Γενική Είσοδος,

12 € Μαθητικό – Φοιτητικό-Ανέργων-ΑΜΕΑ-Πολυτέκνων-Άνω των 65 ετών (με την επίδειξη των αντίστοιχων δικαιολογητικών κατά την είσοδο)

Ηλεκτρονική προπώληση: https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/petrixora/

Προπώληση εισιτηρίων καθημερινά, 11.00 – 14.00 & 18.00 – 20.00, στο ταμείο του θεάτρου Αντιγόνη Βαλάκου, τηλ: 2510-620566.

Για περισσότερες πληροφορίες και κρατήσεις μπορείτε να καλείτε στα τηλέφωνα του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας 2510. 220876 (10:00-14:00).

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας

Ενας μονόλογος καινούργιος για μια γυναίκα παλιά.

Των Μιχάλη Δαρνάκη και Μαρίας Λαφτσίδου

Σε σκηνοθεσία και ερμηνεία της Αναστασίας Ρεβή.

Μια παραγωγή του Theatre Lab Company.

Ένας μονόλογος εμπνευσμένος από την πολυτάραχη ζωή της Λασκαρίνας Πινότση. Μιας γυναίκας σύμβολο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και μια από τις πρώτες Ναυάρχους της Παγκόσμιας Ιστορίας.

Ο Πόλεμος, οι Έρωτες και οι Απώλειες σφυρηλάτησαν την προσωπικότητά της και άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα της στο χρόνο ως σύμβολο φεμινισμού και διαρκούς αγώνα για την ελευθερία.

Βαθιά ευαίσθητη μα και ανθρώπινη η “Καπετάνισσα Λασκαρίνα” έρχεται να φωτίσει όλες εκείνες τις άγνωστες πτυχές της ζωής μια γυναίκας που πολλοί ξέρουν, αλλά λίγοι γνωρίζουν, μακριά από ιστορικά κλισέ.

Η Λασκαρίνα Πινότση-Μπουμπουλίνα υπήρξε φεμινίστρια πριν απο τον φεμινισμό, έζησε τη ζωή της ενάντια στην πατριαρχία, δάμασε τα κύματα της θάλασσας, ερωτεύτηκε, μεγάλωσε μόνη της τα παιδιά της, οδήγησε στρατιώτες στη μάχη, ονειρεύτηκε την ελευθερία, πολέμησε για την ανεξαρτησία της Ελλάδας ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και παρέμεινε Καπετάνισσα μέχρι την δολοφονία της. Αγάπησε τη θάλασσα όσο τίποτε και τόλμησε το ακατόρθωτο.

Μέσα από αυτή την παραγωγή που εστιάζει στην πολυτάραχη ζωή της έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε μια γυναίκα μπροστά από την εποχή της, που ανήκει στο πάνθεον των γυναικών που άλλαξαν τον κόσμο.

H θεατρική παράσταση «Καπετάνισσα Λασκαρίνα», σε συνεργασία με την Ελληνική Πρεσβεία Λονδίνου παρουσιάστηκε στον ιδιαίτερο χώρο τέχνης Theatreship, πλοίο πάνω στον Τάμεση, ως εκδήλωση αφιερωμένης στα 200 χρόνια από τη δολοφονία της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Την παράσταση παρακολούθησε ο αξιότιμος κύριος Πρέσβης της Ελλάδας στο Λονδίνο κύριος Ι. Τσαούσης καθώς επίσης και ο κύριος Π.Μπούμπουλης, Διευθυντής του Μουσείου των Σπετσών και έκτος απόγονος της μεγάλης αγωνίστριας. Το ταξίδι της παραγωγής συνεχίστηκε με ιδιαίτερα επιτυχημένες παραστάσεις στην Αθήνα, στο Θέατρο Μικρός Κεραμεικός.

Η παράσταση έκανε πρεμιέρα τον Αύγουστο του 2024 στο Διεθνές Φεστιβάλ Hydrama στην Ύδρα. Πρόκειται για ελληνόφωνη παραγωγή του Βρετανικού θεατρικού οργανισμού Theatre Lab Company. Σκοπός της παράστασης είναι να αναδείξει στο διεθνές κοινό την άγνωστη προσωπική ιστορία της Λασκαρίνας Πινότση, της γυναίκας που έμελλε να μείνει στην ιστορία ως η Μπουμπουλίνα.

ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΑ ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΡΕΒΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

APOLLON CINEMA – Π.ΜΕΛΑ 1, ΚΑΒΑΛΑ